17. 02
____Tôi đến Vị Xuyên vào một chiều cuối tháng ba, khi gió lạnh còn đang vương trên những tán cây cành lá. Từng hàng bia mộ xếp ngay ngắn, thẳng tắp, im lìm như lặng lẽ kể lại câu chuyện của một thời đã qua. Nhưng rồi, khi nhìn xuống những nấm mồ, tôi chợt bàng hoàng nhận ra rằng phần lớn những người nằm đó, đều là những người đồng tuổi với tôi, sinh năm 1965, 1966, 1967. Cảm giác nghẹn ngào dâng lên, và tôi không thể kìm được cảm xúc của mình, nước mắt lặng lẽ rơi, từng giọt.
Chợt nhớ đến bài thơ “In Flanders Fields” của Trung tá bác sĩ quân y John McCrae, người Canada. Đây là một trong những bài thơ viết về chiến tranh được truyền tụng nhất, là di sản của trận chiến khốc liệt xảy ra ngay ở tuyến đầu Ypres thuộc địa phận nước Bỉ, vào mùa Xuân năm 1915, và cũng từ đây hoa Anh Túc màu đỏ (poppy) trở thành biểu tượng cho Ngày Tưởng niệm (Remembrance Day) ở một số quốc gia trên thế giới.
” In Flanders fields the poppies blow
Between the crosses, row on row,
That mark our place; and in the sky
The larks, still bravely singing, fly
Scarce heard amid the guns below.”
____Chiến tranh biên giới phía Bắc bắt đầu từ ngày 17/2/1979 trải dài lên 6 tỉnh giáp với Trung Quốc từ Phong Thổ (Lai Châu) đến Móng Cái (Quảng Ninh).
Nghĩa trang Liệt sĩ Quốc gia Vị Xuyên là nơi an nghỉ của nhiều chiến sĩ đã hy sinh trong cuộc chiến bảo vệ biên giới phía Bắc, đặc biệt là tại mặt trận Vị Xuyên, Hà Giang. Trong số đó, nhiều liệt sĩ đã tham gia các trận đánh ác liệt tại cao điểm 772.
Hiện nay, nghĩa trang đã quy tập 1.872 phần mộ liệt sĩ và một ngôi mộ tập thể. Tuy nhiên, vẫn còn hơn 1.500 liệt sĩ hy sinh tại mặt trận Vị Xuyên chưa được tìm thấy và quy tập về nghĩa trang.
Những cựu binh từng chiến đấu ở đây vẫn kể lại rằng, vào những đêm gió lạnh, tiếng gọi của đồng đội năm xưa vẫn văng vẳng trên đồi hoang. Sự hy sinh của các chiến sĩ tại cao điểm 772 và toàn bộ mặt trận Vị Xuyên mãi mãi được khắc ghi trong lòng dân tộc, như một biểu tượng của lòng yêu nước và tinh thần kiên cường bảo vệ Tổ quốc.
