SÔNG HỒNG
“Em có về dòng sông Hồng náo nức mùa hè
Rặng tre bãi mía mát xanh bờ đê
Về nghe phố phường, giọt mưa rơi trên mái trường
Tuổi thơ như nắng ấm áp mùa đông”
_______Trở về (Dương Thụ)______
Hà Nội toạ lạc bên bờ sông Hồng, khu vực có Rồng thiêng bay lên khi vua Lý chọn nơi đây làm kinh đô mới. Thăng Long xưa, giờ trở thành một Hà Nội hiện đại của thế kỷ XXI. Không chỉ là phố phường xưa nhuốm màu rêu phong, với bún đậu mắm tôm, với vĩa hè bia hơi kèm lạc lúc chiều tà, hay nhộn nhịp những tiếng hò reo vang ca khi vào ngày lễ hội, mà Hà Nội hôm nay còn là một thủ đô với những toà nhà cao tầng nguy nga tráng lệ, đường phố thênh thang rộng những lối đi về. Càng tuyệt vời hơn, dòng thanh lịch vốn có của Tràng An trong người Hà Nội xưa vẫn còn chảy suốt, dù thủ đô đã trải qua nhiều cuộc bể dâu.
Tinh hoa Hà Nội được tạo nên bởi những con người xuất chúng từ mảnh đất này và từ những vùng đất khác. Hà Nội là vùng đất học, nơi sinh ra những anh hùng dân tộc, những danh nhân văn hoá tuyệt vời. Lớp trầm tích văn hoá mà Hà Nội đang thụ hưởng hôm nay được tích tụ bởi tinh hoa từ khắp mọi miền, và bởi chính con sông Hồng mang lại.
Trong lịch sử, sông Hồng từng có khoảng 10 tên gọi khác nhau như sông Cái, sông Thao, sông Hồng Hà, sông Nhị Hà, sông Nhĩ Hà. Theo “Đại Nam nhất thống chí”, đoạn Nhị Hà chảy qua địa phận Hà Nội, uốn cong như hình vành tai, mới có tên Nhĩ Hà, gọi chệch là Nhị Hà. Theo “Bách khoa toàn thư Việt Nam“, sau khi chảy vào nước ta từ địa phận tỉnh Lào Cai, sông Hồng chảy qua các vùng đất của các địa phương nhứ Yên Bái, Phú Thọ, Hà Nội, Hưng Yên, Thái Bình, rồi cuối cùng đổ ra biển Đông với chiều dài hơn 500 km.
Sông Hồng, con sông quan trọng bất nhất trong suốt chiều dài hơn mấy ngàn năm của sử Việt, bởi vì đây chính là nơi phát tích nền văn minh sông Hồng, với những nền văn hóa nổi tiếng như Phùng Nguyên, Đông Sơn, Hòa Bình, Đồng Đậu, Gò Mun. Thật vậy, sông không chỉ chuyên chở phù sa làm tốt tươi làng mạc nơi sông chảy ngang qua, mà sông còn bồi đắp và làm phong phú hơn cho đời sống vật chất và tinh thần cho cư dân cả khu vực Bắc bộ rộng lớn, một trong ba trung tâm văn minh Việt Nam được hình thành từ sớm trong lịch sử Việt Nam.
Người xưa qua sông, sang đến bờ bên kia, chủ yếu dựa vào kỹ năng bơi lội, hay dựa vào sự chuyên chở của tàu bè. Người nay, qua sông bằng cầu, bằng hầm vô cùng thuận tiện.
Qua sông là hành động biến đổi, là thay đổi về mặt tư duy, cơ bản vì sông không chỉ là ranh giới về mặt địa lý, mà sông còn là biểu tượng cho sự từ bỏ cái cũ và đón nhận cái mới. Qua sông, ta bước vào một bến bờ mới. Qua sông, ta mang một diện mạo mới, tinh thần mới. Qua sông, ta như bước vào một thế giới khác, lạ lẫm hơn và nhiều thách thức hơn. Và thách thức luôn tạo ra những thành công.
Những con sông lớn trên thế giới này, từ Á sang Âu, đều trải qua nhiều thách thức, để cuối cùng là, bên cạnh những dòng sông ấy là nền văn minh được phát tích, nhà nước được thành lập. Các vương triều xuất hiện rồi biến mất, hợp rồi tan cạnh dòng sông, nhưng anh hùng vẫn được sinh ra, văn minh vẫn được bồi đắp, như nước dưới sông kia vẫn chảy, trôi xa về biển lớn.
Sông Hồng trong dòng chảy của mình trên đất Việt, nhìn từ khu vực Đông Nam Á, là một dòng sông lịch sử, xứng đáng được vinh danh và ngợi ca nhiều lần hơn thế nữa.
Mai, tôi sẽ về với sông Hồng, thăm lại thủ đô.
